Sommelier voor, tijdens & na Corona

We schrijven begin 2020, geen vuiltje aan de lucht. Het millennium was net 20 geworden. De stokken die in 2000 waren aangeplant, zijn ondertussen jong volwassen. De millennials die zich professioneel op de wijn willen storten zijn stilaan rijp om te proeven van het echte werk “on the field”.
We reisden zonder zorgen de wereld rond. Van Ningxia tot Napa, van Zaragosa naar het uiterste zuiden van Zuid-Afrika. Ook werden er te pas en te onpas degustaties georganiseerd voor het grote publiek, soms voor een select gezelschap. De werkweek voor de meeste sommeliers was in veel zaken vooral het weekend, met wat aan- en uitloop.
De stock van wijn moest overal in de gaten gehouden worden. De accountant of de financieel verantwoordelijke vertelde steeds dat we toch maar beter voorzichtig moesten zijn. Maar de zaken draaiden goed, de gasten bestelden ook wel dikke flessen. Nu en dan werd er op budget gekozen, dit meestal als het voor eigen rekening was.
We maakten plannen voor de komende weken, maanden en zelfs jaren. Welke wijnregio wilden we ter plekke gaan ontdekken? Wanneer zouden we nog eens naar onze favoriete wijnmaker of streek trekken? Dit om de ondertussen vrienden geworden, en gelijkgezinden op te zoeken. Ook om de recente oogstjaren en nieuwe wijnen te degusteren en beoordelen. Heel vaak werd er afgesloten met 1 of meerdere “oudere” wijnen, om aan te tonen hoe mooi de wijn wel kan rijpen.

Lockdown 2020

18 maart 2020, België gaat in lockdown. Gelukkig schijnt de zon veel in die periode. Het zou een drietal weken duren.
Heel eerlijk gezegd hadden we de indruk dat de meeste onder ons dit toen niet zo erg vonden. Er werden ‘sommelier challenge’ groepjes opgericht. Op social media werd er duchtig gedeeld welke wijn we nu weer aan het degusteren waren. Persoonlijk nam ik de tijd om wat oude en nieuwe wijnboeken iets grondiger door te nemen. De avonden waren warm en lang, we hadden vooral geen verplichtingen. Het ideale moment om op een leerrijke manier even op adem te kunnen komen.
Maar de weken werden maanden en alles was ondertussen al een tweede maal gepoetst en opgeblonken. De bak met lege flessen om naar de glascontainer te brengen, bleek dikwijls aardig gevuld. Ook hier merkten we dat we niet de enigste waren. De mensen constateerden dat ze toch regelmatig en met plezier van een glas wijn genoten. Wat een geluk!
De eerste webinars werden georganiseerd, de ene al professioneler dan de andere. Zoals het een sommelier en de wijnwereld in het algemeen betaamt zijn we inventief, creatief en professioneel genoeg om ons aan te passen. Niet alleen de Belgische sommeliers, maar ook collega’s van over de hele wereld deden elk op hun eigen wijze wel iets via het internet of op social media. Allemaal met één zelfde doel: de passie en liefde voor de wijn doorgeven.
Hier komen we dus op het pijnpunt van deze sanitaire crisis, want na de eerste lockdown hadden we gelukkig enkele zomermaanden waar we de mooie job vol overgaven konden uitvoeren. In de meeste zaken was het razend druk. De mensen dronken bijna allemaal dikke flessen, zelfs al was het op eigen rekening. Men was opnieuw vertrokken en alles liep ondanks de vele regeltjes en maatregelen buiten verwachting goed.
Maar een tweede lockdown zouden de meeste van ons niet overleven, toch was deze onvermijdelijk en was het eind oktober weer van dat. Het zou niet zo heel lang duren zei men. Jammer genoeg zijn we vandaag een dikke vijf maanden verder en is een duidelijk perspectief nog steeds niet aanwezig. Iedereen heeft een bepaalde datum in gedachten, maar niemand weet zeker wanneer we terug echt aan de slag mogen. Die wanneer, is een kwestie van tijd.

Tijd om te proeven en onze kennis te verdiepen

Ondertussen heeft iedereen wel de tijd gehad om goed na te denken, en te beseffen dat er buiten die mooie job ook nog een ander leven is. Ik hoorde van verschillende gelijkgezinden toch twee duidelijke tendensen. Enerzijds de groep van passionele stresszoekende horeca-fanaten, anderzijds de rationele en eerlijk met zichzelf zijnde werknemer of werkgever die nu ook een andere manier van leven kan appreciëren.
Ik zag sommeliers die zich verdiepten en hun reeds brede kennis nog verder verdiepten. Er waren Toppers in het vak die in Vlaamse wijngaarden een wintersnoei deden. Anderen proefden meer dan voorheen wijnen uit onze eigen contreien. Internationaal gelauwerde collega’s waren meer dan tevoren makkelijk bereikbaar via één of andere zoom of teams. Wijnmakers uit alle windstreken maakten zeer leerrijke filmpjes over klimaat, terroir, nieuwe technieken, klassieke methodes en ga zo nog maar even door.

De toekomst van de sommelier

Het vak als Sommelier was al een knelpuntberoep. Het gaat er na deze crisis niet beter op worden vrees ik. Maar toch gaan we hopelijk naar een mooiere toekomst. Waarom een mooie toekomst hoor ik u denken.
Wanneer alles weer min of meer zijn normale gangetje kan gaan zal er meer dan waarschijnlijk, meer rekening gehouden worden met verbeterde arbeidsvoorwaarden. Dit was reeds een tijdje aan de gang, in een belangrijk deel van de horeca. Maar zal nu wel versneld (moeten) worden. De overheid zal hierin een belangrijke rol vertolken. Wanneer ze dit niet rigoureus doen, zal de sector nog vele jaren de gevolgen dragen van deze crisis.
Maar liefst meer dan 9 maanden zal het zijn dat we als sector technisch werkloos waren. De compensatie die je kreeg was eigenlijk maar een klein doekje voor het bloeden. Want (bijna) iedereen die ik sprak staat te popelen om de gasten weer enorm in de watten te leggen. Om leuke combinaties van tekst en uitleg te voorzien, om nieuwe en oude ontdekkingen aan te brengen. Om tendenzen en trends te lanceren of te bevestigen. Om de gasten op een verantwoorde manier onder te dompelen in een zalig (h)eerlijk wijnbad. Om het juiste glaswerk, de juiste temperatuur, de juiste keuze te hanteren. Om te doen wat we het liefste doen: mensen voorzien van dat tikje extra, de perfecte wijnbeleving.
Want geen enkele App, geen enkele webinar, geen enkele virtuele wijntour of degustatie kunnen ook maar in de buurt van het origineel. Op restaurant genieten van een mooie fles, samen met vrienden, familie, kennissen of zakenrelaties. Onder de indruk raken van de juiste keuze en passionele uitleg van de sommelier.
Wel zullen we in de toekomst op enkele seconden tijd van Ningxia naar Napa, van Zaragosa naar Zuid-Afrika kunnen reizen. Ik wens toch AL mijn zintuigen te gebruiken wanneer we het over wijn hebben. Voelen, ruiken, zien, proeven, en horen wat de sommelier ons te vertellen heeft. Want net dit laatste is de extra toegevoegde waarde waar mensen graag wat geld voor uitgeven. Er is veel tijd geweest om te leren en hopelijk trekt men de juiste lessen. Maar vooral omdat sommeliers positieve mensen zijn, die de gasten goed wil soigneren.
Tenslotte zijn er de voorbije maanden ook tools een aantal systemen ontwikkeld die het vak nog beter kunnen ondersteunen. Het belangrijkste zal zijn dat net zoals bij een goede wijn een juiste balans wordt gevonden tussen alle elementen. Dan mag je er zeker van zijn dat er nog een heel mooie toekomst voor ons ligt.

Gast auteur: Kris Lismont, DipWSET